“Hiylə günü”

XV əsrin sonlarında səlib ordusu Əndəlüs müsəlmanlarının son qalasını mühasirəyə alır. Qışın soyuq keçməsinə baxmayaraq, müsəlmanlar qalanı qorumaq üçün çox vuruşur. Aylarla davam edən mühasirədən bezmiş səlib ordusunun komandanı hiyləyə əl atır. 31 mart gecəsi qalanın qarşısına gələrək, bir əlində “Quran”, digər əlində də “İncil” tutub:

“Bu iki kitaba and içirəm ki, təslim olsanız, bu axşam sizə heç bir şey etməyəcəyəm”, - deyir. Müsəlmanlar qalanı, nəhayət, səlib ordusuna təslim edir. Səhəri gün – yəni 1 apreldə komandan müsəlmanların öldürülməsini əmr edir. Təəccüblənən əhali ona verdiyi sözü xatırladanda:

“Mən o sözü dünən axşam üçün vermişdim, bu gün üçün yox”, - deyir. O gündən bəri 1 aprel xristian ölkələrində “Hiylə, aldatma günü”, bəzən də “Axmaqlar günü” kimi xatırlanır.

“Axmaqlar günü”

1 aprel bəzi ölkələrdə “Axmaqlar günü” kimi qeyd olunur. Aprelin ilk günü zarafat etmək qaydası birinci dəfə Fransada “Yeni il”in gəlişi ilə əlaqədar yaranıb. XVI əsrin ikinci yarısına qədər avropalılar üçün “Yeni il” həftəsi 25 martdan 1 aprelə qədərki müddət hesab edilirmiş.

Həmin həftədə insanlar bir-biri ilə zarafatlaşar, hədiyyələr bağışlayar, qonaq gedərmişlər. Həftənin sonuncu günü – yəni 1 aprel isə yeni ilin ilk günü hesab edilirmiş. Lakin 1582–ci ildə Qriqorian təqvimi Yulianla dəyişdirilib və 1 aprel 1 yanvarla əvəz edilib. Təqvimin dəyişməsinə baxmayaraq, əksər fransızlar “Yeni il”i yenə də 1 apreldə qeyd etməyə davam edib. Bayramı yanvarın ilk günü qeyd etməyə üstünlük verənlər apreldə bayram edənləri “1 aprel axmaqları” adlandırmağa başlayıblar.

“Zarafat günü”

Bir səhər Peterburq əhalisi yanğın həyəcanı siqnalının səsinə yuxudan oyanır. Ancaq az sonra məlum olur ki, yanğın siqnalı səhvən verilib. Həmin gün aprelin 1-i idi. Bu hadisədən sonra, Rusiyada aprelin ilk günü “Zarafat günü” kimi qeyd olunmağa başlayıb.

“Gülüş günü”

Bəzi tədqiqatçıların fikrincə, bu ənənə Qədim Hindistanda meydana gəlib, çünki 31 mart onlarda “Gülüş günü” kimi qeyd olunur. Bir qrup tarixçi “Gülüş günü”nü Avropa karnavallarında nümayiş etdirilən küçə tamaşaları (balaqan) ilə əlaqələndirir. Bu bayramın geniş səviyyədə yayılması XVIII əsrdə baş verib. Hazırda dünya əhalisinin 70 faizi 1 apreli məhz “Gülüş günü” kimi qeyd edir və dost-tanışla zarafatlaşır.